Aort anevrizması, aort adı verilen büyük kan damarında oluşan genişlemeyi ifade eder. Bu genişleme zamanla aort duvarını zayıflatarak anevrizmanın patlaması riskini artırır. Anevrizmanın oluşmasında genetik faktörler, yüksek tansiyon, sigara kullanımı, obezite gibi çeşitli nedenler rol oynayabilir.
Belirtileri Nelerdir?
Aort anevrizması, genellikle belirtiler göstermez ve çoğu kez tesadüfen teşhis edilir. Ancak büyük boyutlu anevrizmaların belirtileri ortaya çıkabilir. Başlıca belirtileri şunlardır:
- Göğüs ağrısı veya karın bölgesinde sancı
- Sol omuz, sırt veya karın bölgesinde ağrı
- Nefes darlığı
- Balgamda kan veya kanlı öksürük
- Çift görme veya görme kaybı
- Kulak çınlaması
Aort anevrizması teşhisi için kan testleri, röntgen, ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi tıbbi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Aort Anevrizması Tedavisi
Aort anevrizması tedavisi hastanın durumuna ve anevrizmanın boyutuna göre belirlenir. Küçük boyutlarda olanlar takip edilirken, büyüklere ameliyat gerekebilir. Ameliyat gerektiren hastalarda açık kalp cerrahisi veya endovasküler onarım uygulanabilir. İlaç tedavisi de destekleyici olarak kullanılır.
Ameliyatsız Tedavi Seçenekleri
Aort anevrizması için ameliyatsız tedavi seçenekleri, endovasküler onarım ve ilaç tedavisi olarak sınıflandırılabilir.
Endovasküler onarım, işlem öncesinde yapılan anjiyografiyle hastanın anevrizması incelenerek, anevrizmanın içine, ameliyatsız olarak, bir katater yerleştirilerek uygulanır. Bu yöntemde hastanın ameliyat sonrası iyileşme süreci daha kısa olur, fakat anevrizmanın yüzde yüzünü tedavi etmeyebilir.
İlaç tedavisi ise aort anevrizmasının büyümesini yavaşlatmak için uygulanır. Bu yöntemle anevrizmanın küçülmesi mümkün değildir, ancak ameliyat riski olan hastalar için geçici bir çözüm olarak kullanılabilir.
İlaç Tedavisi
Aort anevrizması ilaçla tam olarak tedavi edilemez, ancak yüksek tansiyonu kontrol etmeye yardımcı olabilir. İlaçlar, kan basıncını düşürerek anevrizmanın büyümesini yavaşlatabilir. İlaç tedavisinin etkileri, anevrizmanın boyutuna ve hastanın durumuna göre değişir.
Endovasküler Onarım
Endovasküler onarım, aort anevrizmasının tedavisi için minimal invaziv bir yöntemdir. Bu yöntemde, kateter yoluyla anevrizmanın içine bir tüp yerleştirilir ve bu tüp anevrizmanın duvarında bir çerçeve oluşturur. Bu çerçeve anevrizmanın büyümesini önler ve kanın anevrizma duvarıyla temasını engeller. Endovasküler onarım prosedürü birkaç saat sürer ve hastanede yatış süresi genellikle daha kısadır. Bu yöntem genellikle açık cerrahiye tercih edilir ve daha az riskli bir seçenektir.
Ameliyat Seçenekleri
Aort anevrizması tedavi edilmezse hayatı tehdit eden bir durumdur, bu nedenle ameliyat genellikle önerilir. Açık kalp cerrahisi, geleneksel tedavi seçeneğidir, ancak endovasküler onarım da bir seçenektir. Açık kalp cerrahisi daha invaziv ve zorlu bir operasyondur, ancak bazı durumlarda gereklidir. Endovasküler onarım, daha az invazivdir ve daha kısa bir iyileşme süresi gerektirir, ancak tüm anevrizmalar için uygun değildir. Ameliyat seçeneği ve tedavi yöntemi hastanın koşullarına ve anevrizmanın yerine, şekline ve boyutuna bağlıdır.
Açık Cerrahi
Aort anevrizması tedavisinde açık kalp cerrahisi, daha büyük anevrizmalarda uygulanır. Bu yöntemde açık kalp ameliyatı yapılır ve anevrizma çıkarılıp yerine sentetik bir damar yerleştirilir. Bu tedavi yöntemi oldukça riskli olabilir ve uzun bir iyileşme süreci gerektirir. Ancak, cerrahi müdahale yapılmazsa anevrizmanın yırtılması sonucu hayatı tehdit eden kanamalar olasılığı yüksek olduğundan, bu yöntem bazı durumlarda kaçınılmazdır.
Kapalı Cerrahi
Kapalı cerrahi, endovasküler onarım yöntemiyle gerçekleştirilir. Bu yöntem açık cerrahiye göre daha az invazivdir. Ancak, her durumda bu yöntem yeterli olmayabilir. Doktorlar, hastanın durumuna bağlı olarak kapalı veya açık yöntemi tercih edebilirler.
Aort Anevrizması Yaşam Tarzı
Aort anevrizması teşhisi konulan kişilerin yaşam şekillerinde bazı değişiklikler yapmaları gerekmektedir. Bunların başında beslenme düzeni gelir. Tuz, yağlı yiyecekler, kafein gibi unsurlardan uzak durulması önemlidir. Aynı zamanda düşük seviyede egzersiz yapılmalı, ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır. Düzenli olarak kontrol muayenelerine gitmek de tedavinin bir parçasıdır.
Bu yaşam tarzı değişiklikleri aort anevrizması oluşumunu önlemekte veya oluşmuş anevrizmanın boyutlarını küçültmede yardımcı olabilir.
Beslenme
Aort anevrizması olan kişilerin beslenmelerinde belirli değişiklikler yapmaları önerilmektedir. Bu kişiler, düşük sodyumlu, düşük yağlı ve düşük kolesterol içeren bir diyet uygulamalıdır. Yemeklerde tuz yerine baharatlar kullanmak, taze meyve ve sebzeler yemek, tam tahıllar ve sağlıklı yağlar tüketmek önemlidir. Ayrıca, aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalı, kafein ve nikotin kullanımı azaltılmalıdır.
Egzersiz
Aort anevrizması olan kişilerin egzersiz yapması tehlikeli olabilir. Ancak, düzenli egzersiz kalbinizi güçlendirerek aort anevrizması oluşumunu önleyebilir. Doktorunuzla konuşarak sizin için uygun olan egzersiz programını belirleyebilirsiniz. Yüksek etkili egzersizlerden kaçınmanız, yavaş tempolu egzersizlere yönelmeniz önerilir. Egzersiz sırasında oluşabilecek anormal belirtileri izlemek ve doktorunuzla paylaşmak önemlidir.
Önleme ve İyileştirme
Aort anevrizması, özellikle risk faktörleri taşıyan kişilerde görülme olasılığı daha yüksek olan bir hastalıktır. Ancak alınacak bazı önlemlerle hastalığın oluşumu önlenebilir veya iyileştirilebilir. Risk faktörlerinden uzak durmak, beslenme ve yaşam tarzında değişiklikler yapmak bu önlemlere örnek teşkil eder.
Beslenme konusunda, tuzlu, yağlı ve işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır. Bunların yerine sebzeler, meyveler, tam tahıllar, az yağlı süt ürünleri, protein kaynakları ve sağlıklı yağlar tercih edilmelidir.
Egzersiz yapmak da önemli bir faktördür. Ancak aort anevrizması olan kişilerin, doktor önerisi olmadan egzersiz yapmaları tehlikeli olabilir.
İlaç tedavisi de bir seçenek olabilir. Bazı ilaçlar, kan basıncını düşürerek anevrizma büyümesini yavaşlatabilir.
Son olarak, yaşam tarzında değişikliklere başvurmak gerekebilir. Sigara içmek, aşırı alkol tüketmek ve stresli bir yaşam tarzı, aort anevrizması oluşumunu arttırır. Bu nedenle bu faktörlerden kaçınmak önemlidir.
Aort anevrizması konusunda dikkatli davranmak ve önlemler almak, hastalığın oluşumunu önlenebilir veya iyileştirilebilir.
Risk Faktörleri
Aort anevrizması oluşumunu arttıran bazı risk faktörleri vardır. Bunlar arasında ilerleyen yaş, sigara kullanımı, yüksek tansiyon, ailede aort anevrizması öyküsü, ateroskleroz gibi kalp-damar hastalıkları, yüksek kolesterol seviyeleri, şişmanlık, cinsiyet faktörü – erkeklerde daha sık görülür- sayılabilir. Bunların hepsi aort duvarlarında zayıflamaya neden olarak anevrizma oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Bu nedenle, yüksek risk faktörlerine sahip olan kişilerin düzenli doktor kontrolleri yapması, sağlıklı yaşam tarzı seçenekleri benimsemesi, sigara kullanmamaları, düzenli egzersiz yapmaları ve sağlıklı beslenmeleri önerilir. Böylece aort anevrizması oluşma ihtimalleri azalır ve sağlıklı bir yaşam sürdürmeleri mümkün hale gelir.
İlaç Tedavisi
Aort anevrizması oluşumunu önlemek için ilaç tedavisi mümkündür. Ancak, ilaç tedavisinin etkisi çok sınırlıdır ve çoğu durumda cerrahi müdahale gerektirir. Statinler, yüksek tansiyon ilaçları ve beta blokerler gibi tedaviler kullanılabilir. Bununla birlikte, hastaların ilaç kullanmadan önce ve sonra düzenli olarak takip edilmesi gerektiğini unutmamak önemlidir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Aort anevrizması riskini azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri yapmak önemlidir. Sigara içmemek, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, stresten uzak durmak ve düzenli check-up yaptırmak yardımcı olur. Ayrıca, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi diğer risk faktörlerinin kontrol altında tutulması da önemlidir. Doğru besinleri tüketmek ayrıca bu durumu önlemede etkili olabilir. Örneğin, düşük sodyumlu ve yağsız bir diyet, aort anevrizması riskini azaltabilir. Egzersiz yapılabilir ancak yüksek şiddetli aktiviteler aşırı kan basıncına neden olabileceğinden kaçınılmalıdır.
