Alerji, vücudun bir maddeye aşırı tepki vermesiyle meydana gelen bir reaksiyondur. Bu tepki, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla bir zararlı madde gördüğü zaman ortaya çıkar. Bu madde alerjen olarak adlandırılır. Bağışıklık sistemi normalde zararlı mikroplarla mücadele ederken, alerjenlere karşı mücadele gösterir ve bu da alerjik reaksiyonlara yol açar.
Alerjik Reaksiyon Tipleri
Birincil alerjik tepkiler, alerjiye neden olan madde (alerjen) ile ilk temas sonrasında ortaya çıkar. Bu tepkiler, ciltte kaşıntı, kızarıklık, burunda tıkanıklık ve hapşırma gibi semptomlarla kendini gösterir.
İkincil alerjik tepkiler, birincil tepkilere maruz kalan kişi yeniden temas ettiğinde ortaya çıkar ve semptomlar daha yoğun hale gelir. Bu tepkiler, ciltte kızarıklık, şişme ve nefes darlığı gibi semptomlarla kendini gösterir.
Üçüncül alerjik tepkiler ise, birincil veya ikincil tepkilerin sonucunda ortaya çıkabilir ve ciddi bir tıbbi durum oluşturabilir. Anafilaktik şok dahil olmak üzere, yaşamı tehdit eden semptomlar gösterebilir.
Bu nedenle, alerjik reaksiyonların başlangıcında hemen bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.
Alerjen Maddeler
Alerjen maddeler, vücudun bağışıklık sisteminin tepki vermesine neden olan maddelerdir. Besin alerjileri, hava yolu alerjileri ve ilaç alerjileri gibi çeşitli türleri vardır. Besin alerjileri, süt, yumurta, fındık, deniz ürünü gibi yiyecekleri içerirken, hava yolu alerjileri polen, ev tozu akarı ve hayvan tüyleri gibi havadaki maddelerden kaynaklanır. İlaç alerjileri ise, penisilin, aspirin gibi belirli ilaçlara tepki gösterir. Bu maddelerin etkisiyle ortaya çıkan alerjiler, ciddi hastalıkların oluşmasına neden olabilir.
- Besinler: Yumurta, deniz ürünü, süt, fındık, soya, buğday, ve diğer bazı gıdalar
- Hava: Polen, ev tozu akarı, küf, mantar sporları, hayvan tüyleri ve tüyleri
- İlaçlar: Penisilin, aspirin ve bazı anti-enflamatuar ilaçlar
En Sık Görülen Alerjenler
Alerjik reaksiyonlara en sık neden olan alerjenler polenler, ev tozu akarları ve hayvan tüyleri gibi doğal maddelerdir. Polenler, hava yoluyla vücuda girdiğinde burun, göz ve boğaz şişliğine neden olurken, ev tozu akarları genellikle evlerdeki toz ve nemli ortamlarda bulunur ve alerjik astım, öksürük ve kaşıntıya neden olabilir. Hayvan tüyleri de, evcil hayvan sahiplerinde sıkça görülen bir alerjen kaynağıdır ve genellikle burun tıkanıklığı, göz kaşıntısı ve cilt döküntülerine neden olur.
Gıda Alerjileri
Gıda alerjileri, süt, yumurta, fındık, deniz ürünleri gibi birçok gıdaya karşı alerjik reaksiyon yapabilen bir durumdur. Bu tip alerjik reaksiyonlar çoğunlukla ciltte kızarıklık, kaşıntı, kurdeşen, mide bulantısı, kusma, ishal ve hatta anafilaktik şok gibi ciddi belirtilere yol açabilirler. Özellikle küçük çocuklar ve bebeklerde süt ve yumurta alerjisi sıkça görülmektedir. Bu sebeple özellikle bebek beslenmesinde bu gıdaların dikkatli bir şekilde seçilmesi gerekmektedir. Gıda alerjileri tedavisi ise tamamen bu gıdalardan kaçınmak, semptomları hafifletmek için antihistaminikler ve acil durumda epinefrin iğne tedavisi yapmak şeklinde olabilir.
İlaç Alerjileri
İlaç alerjileri, vücudun belirli ilaçlara verdiği aşırı tepkilerdir. Penisilin ve aspirin, en sık nedenler arasında yer almaktadır. Bu ilaçlara karşı alerjik reaksiyonlar kaşıntı, kızarıklık ve nefes darlığı gibi cilt ve solunum yolları semptomlarına neden olabilir. Ağır durumlarda ise anafilaktik şoklar görülebilir. İlaç alerjileri, doktorlar tarafından çeşitli testlerle teşhis edilir ve alternatif ilaçlar veya immünoterapi ile tedavi edilebilir.
Alerji Belirtileri
Ciltteki belirtiler arasında kaşıntı, kızarıklık, döküntü, kurdeşen veya şişlikler görülebilir. Solunum yolu alerjileri öksürük, hapşırma, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hırıltılı solunum ve nefes darlığına neden olabilir. Mide bağırsak alerjilerinde karın ağrısı, ishal, kusma ve mide bulantısı gibi belirtiler görülür. Anafilaktik reaksiyonlar ise hava yolu daralması, kalp atışlarının hızlanması ve dolaşım yetmezliği gibi hayatı tehdit edici durumlara yol açabilir.
Alerji Tanısı ve Tedavisi
Alerjik reaksiyonlar wheal and flare testi, prick testi, serum IgE testi, patch testi gibi testlerle teşhis edilir.
İlaçlar, semptomatik tedavi için kullanılır. Ayrıca immünoterapi (aşı tedavisi) alerjiye bağlı semptomları azaltır.
Alternatif tedavi yöntemleri arasında akupunktur, aromaterapi, homeopati ve probiyotikler yer alır, ancak bu yöntemlerin etkisi kanıtlanmamıştır.
