Su ve besinlerle bulaşan hastalıklar oldukça yaygın bir problemdir. Bu hastalıkların en sık nedeni kirli su ve sağlıksız koşullarda hazırlanan gıdalardır. Enfeksiyon kaynağı olan bu unsurlar, birçok bakteri, virüs, parazit ve mantarın bulaşmasına neden olur.
Besinlerin doğru şekilde hazırlanmaması, çiğ tüketilmesi veya hijyen kurallarına uyulmaması da bulaşıcı hastalıklara sebep olabilir. Bu hastalıkların önüne geçmek için gıda üreticilerinin hijyen kurallarına dikkat etmesi, su kaynaklarının düzenli olarak kontrol edilmesi, beslenme alışkanlıklarına özen gösterilmesi ve kişisel hijyen kurallarına uyulması önemlidir.
Bu nedenle, su ve besinlerle bulaşan hastalıklar hakkında bilgi sahibi olmak, hastalık riskini azaltmak için oldukça önemlidir.
Bakteriyel Hastalıklar
Besin zehirlenmesi, kolera, tifo, salmonella ve E.coli, gıdalarda veya su kaynaklarında bulunan bakterilerdiv ya da enfekte hayvanlar tarafından taşınır. Belirtiler arasında ishal, karın ağrısı, ateş, kusma ve şiddetli dehidrasyon yer alır. Tedavi, antibiyotiklerin yanı sıra susuzluğun önlenmesini de içerir. Gıdaları iyi pişirmek, ellerinizi sık sık yıkamak ve hijyen kurallarına uymak enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilir.
- Sağlıklı gıdaları tercih edin.
- Gıdaları doğru şekilde depolayın.
- Gıdaları yeterince pişirin.
- Temizlik ve hijyen kurallarına uyun.
- İçme suyunu kaynatarak tüketin.
Viral Hastalıklar
Hepatit, norovirüs, rotavirüs ve astrovirüs gibi viral hastalıklar, gıda ve sular yoluyla kolayca bulaşabilirler. Bu virüsler, kirli su ve gıda yoluyla insan vücuduna girdiğinde, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler. Özellikle çocuklar ve yaşlılar, bu virüslere karşı daha hassas olabilirler. Bu nedenle, su kaynaklarının sterilize edilmesi ve gıda hijyeni tedbirlerinin alınması son derece önemlidir.
- Hepatit A virüsü, kirli su ve gıdalar yoluyla bulaşır. Eller sık sık yıkanmalı ve aşılama yapılmış olmalıdır.
- Norovirüs, kusma ve ishal gibi semptomlara neden olabilir. Hijyenik ortamlarda kalınmalı, eller sık sık yıkanmalı ve enfekte olanlar izole edilmelidir.
- Rotavirüs, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda, ishal ve kusma neden olabilir. Yenidoğan bebekler için aşılar mevcuttur.
- Astrovirüs genellikle çocuklarda bulaşır ve kusma, ishal ve karın ağrısına neden olabilir.
Bu virüslerden korunmak için, su kaynakları her zaman sterilize edilmeli, gıdalar temiz ve güvenli koşullarda hazırlanmalı ve tüketilmelidir. Ayrıca, enfekte olanlar ve potansiyel olarak enfekte olanlar, diğer insanlarla teması asgari düzeyde tutmalıdır.
Hepatit A
Hepatit A virüsü, özellikle kirli su ve gıdalar yoluyla bulaşabilir. Bu nedenle, doğru su kaynaklarını kullanmak ve gıdaların hijyenik koşullarda üretilmesi ve işlenmesi önemlidir. Semptomlar arasında bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş, cilt renginde değişimler ve halsizlik yer alır. Şiddetli vakalarda karaciğer hasarı da görülebilir.
Aşı, hepatit A enfeksiyonundan korunmanın en etkili yoludur. Aşılama özellikle seyahat öncesi tavsiye edilir ve risk altındaki kişiler için de önerilir. Aynı zamanda, hijyen kurallarına uymak ve su ve gıdaları doğru bir şekilde işlemek, enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olur.
Norovirüs
Norovirüs enfeksiyonu, özellikle kış aylarında sık görülen bir hastalıktır. Bu virüs, kusma, ishal, mide bulantısı ve karın ağrısı gibi semptomlara neden olur. Semptomları hafifletmek için, enfeksiyonun ilk belirtilerinde bol sıvı almak önemlidir. Sıvı alımı ile birlikte, tuzlu kraker veya muz gibi hafif gıdalar da tüketilebilir.
Norovirüs bulaşmasını önlemek için, düzenli olarak ellerinizi sabunla yıkamalı, hasta olan kişilerle teması önlemeli ve yüksek riskli yiyecekleri (çiğ et, çiğ deniz ürünleri) iyi pişirmelisiniz.
- El yıkamayı unutmayın ve ellerinizi sabunla en az 20 saniye boyunca ovun.
- Evde veya işyerinde, yüzeyleri ve objeleri sık sık dezenfekte edin.
- Enfekte olan kişilerle teması önlemek için mesafeyi koruyun.
- Yüksek riskli yiyecekleri iyi pişirin ve sıcak tutun.
Bu önlemlerle, norovirüs enfeksiyonu riskini azaltabilir ve hastalığın semptomlarını hafifletebilirsiniz.
Parazitik Hastalıklar
Parazitik hastalıklar, insan vücuduna yerleşen ve sağlık sorunlarına neden olan parazitlerden kaynaklanır. Bu parazitler, su ve besinler aracılığıyla kolaylıkla bulaşabilir. Amebiasis, trikinella ve toksoplazma gibi parazitik hastalıkların yolları ve korunma yolları şöyledir:
- Amebiasis: Amebiasis, protozoa adı verilen bir organizma tarafından neden olunur ve sulu gıda veya kirli su yoluyla bulaşır. Korunmak için, içme suyunuzu kaynatın ve sulu gıdaları tükettikten sonra ellerinizi yıkayın.
- Trikinella: Trikinella, domuz, kedi veya farelerin etinde bulunur. Bu hastalığı önlemek için, eti yeterince pişirin ve hijyenik koşullar altında saklayın.
- Toksoplazma: Toksoplazma, kedi dışkısıyla veya kontamine toprakla temas sonucu bulaşır. Hamilelerin, toksoplazma enfeksiyonundan kaçınmak için kedi kumu temizlememesi ve pişirilmemiş et tüketmemesi gerekir.
Toksoplazma
Toksoplazma enfeksiyonu, Toxoplasma gondii adlı parazitin neden olduğu bir hastalıktır. Bu enfeksiyon genellikle hamile kadınlar için risk taşıdığından, hamile kadınlar bu parazite karşı çok dikkatli olmalıdırlar. Bu durum gebelikte düşük ve erken doğum riskini arttırabilir.
Toksoplazma, evcil hayvanların dışkıları yoluyla ve kontamine besin ürünleri yoluyla bulaşabilir. Bu nedenle, hamile kadınların yüksek riskli yiyecekleri tüketmekten kaçınmaları önerilmektedir.
- Çiğ veya az pişmiş et yemeyin.
- Çiğ süt ve mamullerinden uzak durun.
- Sebzeleri ve meyveleri iyice yıkayın ve temizleyin.
Hastalık semptomları grip benzeri semptomlar, ateş, baş ağrısı, kırgınlık, kas ağrılarıdır. Tedavi genellikle iki ila altı hafta sürer, ancak bağışıklık sistemi zayıf olanlar için tedavi daha uzun sürebilir. Risk faktörlerini anlamak ve önleme yollarını bilmek, enfeksiyonu engellemenin en etkili yoludur.
Amebiasis
Amebiasis, bağırsaklarda meydana gelen bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalığa enfekte olma durumları arasında yetersiz hijyenik koşullar, enfekte kişilerle temas, kontamine su veya gıdalar bulunmaktadır.
Hastalığın semptomları arasında ishal, karın ağrısı, ateş, mide bulantısı ve kusma yer almaktadır. Tedavi genellikle antiparaziter ilaçlarla yapılır. Ancak ciddi durumlarda, tedavi edilmediğinde hastalık bağırsaklarda apseler veya fistüller oluşmasına yol açabilir.
Enfeksiyonu önlemek için, kontamine su ve gıdalardan kaçınılmalı, hijyenik koşullara önem verilmelidir. Ayrıca seyahat ederken, sağlık açısından riskli bölgelere seyahat edecekseniz, eski binalarda kalacaksanız dikkatli olmalısınız.
Fungal Hastalıklar
Mantar enfeksiyonları özellikle sağlıksız ve hijyenik olmayan koşullarda yetiştirilen besinlerde görülebilir. Mantarlar besinlerdeki doğal parçalanma sürecinde bulunsa da, aşırı üreyerek insan sağlığını olumsuz etkileyebilirler. Besinlerdeki mantar enfeksiyonları genellikle küf, maya gibi belirtiler ile fark edilir. Mantar enfeksiyonlarının önlenmesi için taze ve doğal besinlerin tercih edilmesi, yiyecek ve içeceklerin uygun koşullarda saklanması ve hijyenik şekilde hazırlanması gerekmektedir. Ayrıca, mantar enfeksiyonu şüphesi olan tüm besinlerin atılması gerekmektedir.
Aspergillus
Aspergillus, havadaki mantar sporlarından kaynaklanan bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon daha çok akciğerlerde oluşur ve özellikle zayıf bağışıklık sistemine sahip bireylerde ortaya çıkar. Aspergillus’a maruz kalma riski olan kişiler arasında kötü havalandırılan binalarda çalışanlar, geniş spektrumlu antibiyotikler almak zorunda kalanlar, ileri evre HIV/AIDS hastaları ve solunum koruyucu ekipman kullanmayan sağlık çalışanları yer alır. Enfeksiyon; balgamda, göğüs ağrısı, nefes darlığı, öksürük ve ateş gibi semptomlarla kendini gösterir. Tedavisi; antifungal ilaçlar, solunum tedavisi ve solunum yolu temizliği gibi yöntemlerle yapılır.
Candida
Candida mantarı enfeksiyonu, bağırsaktaki doğal dengenin bozulması sonucu oluşur. Belirtileri arasında kaşıntı, idrar yaparken yanma ve akıntı yer alır. Tedavi yöntemleri arasında ilaçlar ve diyet değişiklikleri bulunur. Candida iyileştikten sonra da diyetinize dikkat etmeniz önerilir.
