Omurga ve omurilik tümörleri, omurilik ve sinir sistemi dokularından kaynaklanan anormal büyümelerdir. İyi huylu ve kötü huylu olarak iki ana gruba ayrılır. Kötü huylu tümörler hızlı büyüyebilir ve kansere neden olabilirken, iyi huylu tümörler nadiren kansere dönüşür ve yavaş büyürler. Tümörün konumu, grade’ı (körlükleri) ve diğer faktörlere bağlı olarak, cerrahi müdahale, radyasyon terapisi ve kemoterapi gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir. Omurga ve omurilik tümörü belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve ortak belirtiler arasında boyun ağrısı, sırt ağrısı ve kuvvetsizlik yer alır.
Türleri Nelerdir?
Omurga ve omurilik tümörleri, kötü huylu ve iyi huylu olmak üzere iki türde sınıflandırılır. Kötü huylu tümörler daha hızlı büyür, kanserojen özellik gösterir ve diğer organlara metastaz yapabilirler. Bu tümör türleri arasında gliomlar ve sarkomlar yer alır. İyi huylu tümörler ise yavaş büyür ve nadiren kansere dönüşürler. Bu tümör türleri arasında meningiomas ve neurinomas yer alır. Omurga ve omurilik tümörleri belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak belirtiler arasında sırt ve boyun ağrısı ile kollarda ve bacaklarda kuvvetsizlik yer alır.
Kötü Huylu Tümörler
Kötü huylu omurga ve omurilik tümörleri, kötü huylu hücrelerden oluşur ve hızlı bir şekilde büyüyerek kansere neden olabilir. Bu tür tümörler, diğer organlara metastaz yapma eğilimindedir. Gliomlar, omurilikte ve beyinde ortaya çıkabilir ve çoğunlukla kötü huyludur. Sarkomlar ise sinir sisteminde nadiren görülür ve genellikle kötü huyludur.
Gliomlar
Gliomlar, omurilikte ve beyinde oluşabilen bir tümör türüdür. Genellikle kötü huyludurlar ve hızlı bir şekilde büyüyebilirler. Bu tümörler, beyindeki glial hücrelerden ya da omurilikteki sırtlaşan glial hücrelerden kaynaklanabilir. Gliomlar, temel olarak grade 1-4 arasında derecelendirilir ve grade’ı yükseldikçe kanser riski de artar. Glioma tümörü tedavisi, tümörün tipi, yerleşimi ve grade’ı gibi faktörlere göre değişebilir ve cerrahi, radyasyon terapisi ve kemoterapi gibi seçenekler olabilir.
Sarkomlar
Sarkomlar, nadir görülen bir tür olup, sinir sistemi tarafından etkilenir. Genellikle kötü huyludur ve hızlı bir şekilde büyürler. Sarkomlar sinirlerin etrafındaki dokulardan kaynaklanır ve çevredeki sağlıklı dokuları da zarar verebilirler.
Iyi Huylu Tümörler
Iyi huylu omurga ve omurilik tümörleri nadir bir durumdur ve yavaş büyürler. Bu tür tümörler kötü huylu tümörlere göre daha az zararlıdır. Nadiren kansere dönüşürler ve yayılmazlar, bu nedenle genellikle cerrahi müdahale ile kolayca çıkarılabilirler.
Meningiomas, iyi huylu omurga ve omurilik tümörlerinin en yaygın türüdür. Nadir görülen diğer bir tür tümör ise neurinomadır. Bu tümörler sinir köklerinde görülür ve genellikle iyi huyludur. İyi huylu tümörlerin belirtileri kötü huylu tümörlere göre daha hafif olabilir. Ancak, son derece nadir olsalar bile, tedavi edilmeden bırakılan iyi huylu tümörler zaman içinde büyüyebilir ve diğer komplikasyonlara neden olabilirler.
Meningiomas
Meningiomas omurilikte ve beyinde ortaya çıkabilen iyi huylu tümörlerdir. Genellikle belirtiler olmaksızın keşfedilirler ve hızlı büyüme eğilimi göstermezler. Ancak bazı durumlarda semptomlar arasında baş ağrısı, görme bozukluğu ve hafıza kaybı yer alabilir. Meningiomas genellikle cerrahi müdahale ile çıkarılabilirler. Endoskopik cerrahi ya da radyasyon tedavisi de tedavi seçenekleri arasındadır.
Neurinomas
Neurinomas, sinir köklerinde gelişen iyi huylu tümörlerdir. Bu tümörler, genellikle yavaş büyür ve nadiren kansere dönüşürler. Neurinomaların belirtileri, omurilik sıkışması veya hasarı ve çevre dokulara baskı yapması nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu tür tümörler, cerrahi müdahale veya radyasyon terapisi ile tedavi edilebilir. Ancak, bazı durumlarda tümörün neden olduğu semptomlar yönetilerek sağlık durumu iyileştirilebilir.
Belirtileri Nelerdir?
Omurga ve omurilik tümörünün belirtileri, kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Bunun nedeni, tümörün konumuna, büyüklüğüne ve diğer faktörlere bağlı olmasıdır. Ancak bazı ortak belirtiler vardır:
- Sırt ağrısı
- Boyun ağrısı
- Kollarda ve bacaklarda kuvvetsizlik
Bazı durumlarda, tümör ilerlediğinde ileri düzey belirtiler ortaya çıkabilir:
- Beden fosuruna doğru his kaybı
- Mesane ve / veya bağırsak fonksiyon kaybı
- Ayaklarda felç
Eğer bu belirtilerden herhangi biri mevcutsa, tıbbi yardım almak için gecikmeden doktorunuza başvurmanız önemlidir.
Ortak Belirtiler
Omurga ve omurilik tümörlerinin ortak belirtileri arasında sırt ağrısı, boyun ağrısı, kollarda veya bacaklarda kuvvetsizlik sayılabilir. Ayrıca, his kaybı, koordinasyon eksikliği ve kas spazmları da sık rastlanan belirtilerdir. Bu belirtilerin ciddi bir hastalığın işareti olabileceğinden, hemen bir doktora başvurmak önemlidir.
İleri Düzey Belirtiler
Omurga ve omurilik tümörü ileri düzey belirtileri özellikle tümörün ilerlediği ya da büyüdüğü durumlarda ortaya çıkabilir. Bu belirtiler arasında beden fosuruna doğru his kaybı, yani vücudun alt kısımlarında his kaybı yer alır. Mesane ve/veya bağırsak fonksiyon kaybı da diğer belirtiler arasında yer alır. Ayaklarda felç oluşması da çok olasıdır. Tümörün süresi, büyüklüğü, yerleşimi ve tipi gibi faktörler, ileri düzey belirtileri etkileyebilir ve tedaviye ivedilikle başlanması gereklidir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Omurga ve omurilik tümörü tedavisi, tümörün tipine, konumuna ve körlük düzeyine göre farklılaşır. Cerrahi müdahale, tüm tümörün çıkarılması veya tümörün küçültülmesi için yapılabilir. Radyasyon terapisi ile tümör küçültülebilir veya tamamen yok edilebilir. Kemoterapi, kanser ilaçları ile daha agresif bir tedavi seçeneği olabilir. Tedavi planı genellikle bir multidisipliner ekibin çalışmasını gerektirir.
Cerrahi Müdahale
Omurga ve omurilik tümörlerinin tedavisinde cerrahi müdahale, tüm tümörün çıkarılması veya tümörün büyüklüğünün azaltılması için yapılabilir. Cerrahi, iyi huylu tümörlerde kolaylıkla uygulanabilir. Ancak kötü huylu tümörlerde, cerrahi müdahale yeterli olmayabilir ve radyasyon terapisi ya da kemoterapi gibi diğer tedavi yöntemleri uygulanabilir. Cerrahi müdahale sırasında, tümörün yerleşim yeri ve büyüklüğü gibi faktörlere dikkat edilerek, omurilik fonksiyonlarına zarar vermeden gerçekleştirilir.
Radyasyon Terapisi
Radyasyon terapisi, omurga ve omurilik tümörlerinin tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavi, yüksek enerjili ışınlarla tümör hücrelerinin büyümesini durdurur veya küçültür. Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini etkilerken normal hücreleri olabildiğince az etkiler.
Bu tedavi genellikle cerrahi müdahale ile tamamlayıcı olarak kullanılır ve tümörün büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak farklı dozlarda uygulanabilir. Radyasyon tedavisinin yan etkileri olabilir; ancak, bu yan etkiler çoğunlukla geçicidir ve tedavinin faydaları bu etkilerin üstesinden gelir.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanserli hücrelerin büyümesini durdurma veya öldürme amacıyla kullanılan bir tedavi yöntemidir. Omurga ve omurilik tümörlerinde de kullanılabilir. Kanser ilaçları, damar yolundan veya ağızdan alınabilir.
Kemoterapinin omurga ve omurilik tümörlerinde kullanımı diğer tedavi yöntemleri ile birlikte daha etkili olabilir. Kemoterapi, kanser hücreleri için daha agresif bir yaklaşımı temsil ederken, diğer tedavi yöntemleri özellikle iyi huylu tümörlerde daha uygun olabilir.
Kemoterapi tedavisi, kansere özgü bir takım yan etkilere neden olabilir. Bunlar arasında saç dökülmesi, mide bulantısı, kusma ve bağışıklık sistemi sorunları yer alabilir. Bu nedenle, kemoterapi öncesi ve tedavi sırasında doktorlar yan etkileri azaltmak için bazı önlemler alabilirler.
